Adjuvant dendritic cell immunotherapy complementing conventional therapy for pediatric patients with high-grade glioma and diffuse intrinsic pontine glioma.
(ADDICT-pedGLIO)
Graag geef ik een update over de ADDICT-pedGLIO studie. Zoals hierboven beschreven, bestuderen we in het Universitair Ziekenhuis Antwerpen of het mogelijk, veilig en doeltreffend is om immuuntherapie toe te voegen aan de bestaande behandeling voor moeilijk behandelbare hersentumoren bij kinderen.
Herstenstamtumoren en hooggradige gliomen bij kinderen zijn moeilijk behandelbaar met de bestaande behandelmogelijkheden. Het komt er op neer dat bestraling, chemotherapie en heelkunde, niet voldoende blijken voor lange-termijngenezing.
We zijn als artsen en onderzoekers verplicht om ook voor deze patiëntengroep te blijven zoeken naar mogelijke aanvullende therapieën, die nu of in de toekomst, een positief effect zouden kunnen hebben op de kwaliteitsvolle overleving van deze patiënten.
We zijn dan ook zeer vereerd dat we vanuit het Universitair Ziekenhuis Antwerpen, met de steun van het Olivia Hendrickx fonds, kunnen meedelen dat onze klinische studie naar het toevoegen van immuuntherapie aan de historische behandeling geopend is.
De ADDICT-pedGLIO-studie
Binnen onze studie zullen we dendritische cellen van de patiënt verzamelen en opleiden om zijn eigen immuunsysteem te activeren om een tumor-geassocieerd antigen (WT1) actief te gaan herkennen en aanvallen. Heel wat moeilijke woorden waar ik graag dieper op in ga.
Dendritische cellen zijn cellen van ons immuunsysteem die als generaal andere immuuncellen, namelijk T-cellen of soldaten, kunnen aansturen om geïnfecteerde cellen maar ook tumorale cellen te herkennen en actief te vernietigen.
Een tumor-geassocieerd antigen is een eiwit op een tumorcel. Het kan beschouwd worden als een soort van vlag waardoor de immuuncellen kunnen herkennen dat een cel een tumorcel is. De dendritische cellen (de generaals) leren onze T-cellen (de soldaten) om deze vlag te herkennen. De vlag in kwestie heet WT1 of wilm’s tumor antigen 1, en wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie als meest nuttige doelwit naar voor geschoven als het gaat om verder onderzoek binnen de oncologie.
Praktisch zullen we nagaan of de procedure die we voorstellen, te combineren is met de gouden standaard van behandeling zoals die nu gekend is. Via een speciale procedure (een ‘aferese’) worden voorlopercellen van de dendritische cellen (de generaals) uit het bloed van de patiënt gefilterd. Deze cellen worden dan in een labo-omgeving uitgerijpt en met behulp van mRNA opgeleid om het WT1-eiwit (de vlag) te kunnen presenteren aan de andere immuuncellen (de soldaten). Wanneer de dendritische cellen klaar zijn, zullen deze verwerkt worden tot vaccins dewelke aan de patient zullen worden toegediend in een door ons voorgesteld behandelschema.
Een gelijkaardige studie loopt al bij volwassenen met hooggradige hersentumoren, de verschillende procedures zijn dus goed gekend door alle betrokken partijen binnen ons ziekenhuis.
Verder zullen we nagaan of de vaccinatie veilig is, waar we wel van uitgaan gezien nog nooit eerder ernstige bijwerkingen zijn beschreven bij andere patiënten die een soortgelijke behandeling kregen.
Ook onderzoeken we of er een meetbare immuunrespons is, wat ons een idee zou kunnen geven over de werkzaamheid van de cellen en in 2e instantie ook of er een meetbare klinische respons is op de behandeling, namelijk of de tumoren langer stabiel blijven of misschien zelfs verkleinen.
Van de patiënt vraagt deelname aan de studie extra opnames en ziekenhuisvisites, nl. een afereseprocedure en 9 vaccinatiemomenten bovenop de standaardbehandeling met chemotherapie en radiotherapie. Het is aan de patiënt en zijn omgeving om in te schatten of ze instemmen met deze extra inspanningen. Na het standaard studieschema kan, indien gewenst en aangewezen, de behandeling verdergezet worden met de voor de patiënt geproduceerde vaccins.
Onze hypothese is dat door stimulatie van het immuunsysteem met WT1-opgeladen dendritische cellen, er in een bepaalde subset van tumoren weldegelijk een meetbare respons zou kunnen zijn die ons verder de juiste weg kan opsturen in de zoektocht naar een eerlijke kans voor deze patiënten.
Huidige status
We kunnen ondertussen melden dat (in de eerste 2 maanden van de studie!) de eerste 3 patiënten zijn geïncludeerd, er ondertussen 3 afereseprocedures zijn doorgegaan en reeds voor 2 patiënten vaccins zijn geproduceerd, allen zonder problemen. De eerste patiënt heeft zijn 2 eerste vaccins toegediend gekregen en ondervond tot nu toe geen nevenwerkingen. Deze patiënten worden nu gedurende langere tijd verder klinisch opgevolgd, om na te gaan hoe de behandeling verdragen wordt en wat de reactie van de tumor op de behandeling is.
Ook wordt de rekrutering actief verdergezet, we plannen over een periode van 3 jaar 10 patiënten te includeren.
De erg goede samenwerking van de verschillende betrokken diensten binnen het ziekenhuis zorgt ervoor dat de studie erg vlot verloopt voor alle betrokken partijen, inclusief voor de patiënt en de ouders.
We danken uiteraard ook het Olivia Hendrickx fonds voor de blijvende steun die dit onderzoek bij jonge kinderen in de praktijk mogelijk maakt. De vlotte inclusie van patiënten benadrukt de noodzaak tot dit soort onderzoek. Het is aan ons allen om dit soort van onderzoek/innovatie zoveel mogelijk te blijven ondersteunen, ieder op onze eigen manier.
Hoogachtend,
In naam van het gehele ADDICT-pedGLIO team
Dr. Toon Van Genechten
Kinderoncoloog Universitair ziekenhuis Antwerpen
PhD student Universitait Antwerpen, CCRG